2024 Yılı Hasta Hakları Günü Ne Zaman? Hangi Gün?

Doktorlar başta olmak üzere sağlık çalışanlarının birtakım hakları bulunur. Hastalar ile iletişim içerisinde olan sağlık çalışanlarının hakları olduğu gibi hastaların da hakları olmalıdır. Hasta hakları ile hastaların herhangi bir şekilde zarar görmemesinin yanı sıra özgürce ve istedikleri gibi bir sağlık hizmeti almaları ve mağdur edilmemeleri sağlanır. Bu noktada, hastaların haklarına dikkat çekmek ve bu konuda farkındalık yaratmak adına Hasta Hakları Günü organize edilmektedir. Hasta Hakları Günü; çok uzun süreden bu yana her yıl 26 Ekim gününde kutlanmaktadır.

Hasta Hakları Günü Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

Portekiz’in Lizbon şehrinde yapılan 34.Dünya Tabipler Birliği Genel Kurulu’nun ardından yayımlanan Lizbon Bildirgesi ile Hasta Hakları Günü’nün temeli atılmıştır. 1981 yılına ait olan bu gelişmenin ardından 1995 yılında Lizbon Bildirgesi üzerinde birtakım değişiklikler yapılmıştır. Son olarak, 2005 yılının Ekim ayında yapılan son düzenlemelerle beraber bildirgenin son haline ulaşılmıştır. Hasta Hakları Günü için önemli bir referans olan Lizbon Bildirgesi; ülkemizde de değer görmüştür. Bu bağlamda, 1998 yılından bu yana 26 Ekim günü; Hasta Hakları Günü olarak kutlanmaktadır.

Lizbon Bildirgesi; hem hastalar hem de doktorlar için birtakım düzenlemelerden ibarettir. Doktorların hastanın yararına olacak şekilde hareket etmesi istenir. Buna ek olarak, hasta hakları konusunda hükümetin ve mevcut yasaların sessiz kaldığı hallerde hekimlerin bu hakların elde edilmesi veya onarılması adına çaba göstermesi şarttır.

Hasta Hakları Nelerdir?

Hasta Hakları Günü ile hastaların mevcut haklarından haberdar olması sağlanır. Her hastanın tedavi sürecinde veya sonrasında sahip olduğu haklar ile yüzleşmesi gerekir.

•   Her hastanın kaliteli tıbbi bakım hakkı vardır.
•   Seçim yapma hakkı ve özgürlüğü bulunur.
•   Kendi kaderini belirleme özgürlüğü yer alır.
•   Sağlık eğitimi, bilgilendirilme, gizlilik hakları mevcuttur.
•   Hastanın onuruna ve özel yaşamına saygı beklemesi de onun sahip olduğu haklar arasında yer alır.
•   Hastaların dini destek alma hakları da yer alır.
•   Bilinci kapalı olan veya yasal ehliyeti olmayan hastaların durumu önem taşır.
•   Hastanın isteği dışında yapılan girişimler suç teşkil eder.
Hasta Hakları Günü ile her hastanın yukarıdaki haklarından haberdar olması sağlanır.

Hasta Hakları ile Ne Hedeflenir?

Lizbon Bildirgesi; hasta haklarının korunması noktasında atılmış hayati bir adımdır. Bu bildirge ile herkesin haberdar olduğu hasta hakları sayesinde hekim ile hasta arasında daha sağlıklı bir ilişki kurulmuştur.
•   Hastanın hekimini istediği gibi yani özgürce seçme hakkı bulunur. Hekim tercihi konusunda hastanın zorlanmasına asla izin verilmez.
•   Hastanın bir hekim tarafından bakılabilmesi bildirgenin sunmuş olduğu haklar arasında yer alır. Hastanın bakımı sırasında hekimin herhangi bir eyleme karşı zorlanması mümkün değildir.
•   Hastanın teşhis ve tedavi yöntemleri hakkında yüzde yüz bilgilendirilmesi gerekir. Durumu hakkında bilgi alan hastanın tedaviyi kabul etme veya reddetme hakkı vardır.
•   Hastanın sağlık durumu ve özel hayatı ile ilgili tüm bilgilerin gizli tutulması şarttır. Bu hakkın hastanın özel hayatına saygı çerçevesinde olduğunu ifade etmek gerekir.
•   Hasta; tedavisi sırasında dini bir yetkilinin vermiş olduğu ruhi teselliyi kabul etme veya etmeme hakkına sahiptir.
•   Kamuoyu tarafından çok tartışılan hastanın ölme hakkı da Lizbon Bildirgesi içerisinde yer alır. Bir başka deyişle, hastaların insanlık onuruna yakışacak şekilde ölme hakları bulunur.
Tüm bunlara ek olarak, 1 Ağustos 1998 tarihinde Sağlık Bakanlığı tarafından Hasta Hakları Yönetmeliği yayınlanmıştır. Bu yönetmeliğe göre her hastanın hizmetten faydalanma, hizmete eşit bir şekilde ulaşma, bilgilendirilme, bilgi isteme ve daha birçok hakkı bulunur.