2024 Yılı Mimar Sinan'ı Anma ve Mimarlar Günü Ne Zaman? Hangi Gün?

Mimar Sinan, sadece Türk tarihinin değil, dünya tarihinin de en iyi ve başarılı mimarlarının başında gösterilen büyük bir sanatkârdır. Onun bu başarısı dünyadaki birçok uluslararası kuruluşlar tarafından da kabul edilmektedir.

Kayseri’nin Ağırnas köyünde dünyaya gelen Mimar Sinan, devşirme bir genç olarak Yavuz Sultan Selim devrinde memleketinden İstanbul’a getirildi. Devşirme, Osmanlı’nın gayrimüslimlerin çocukları içerisinden zeki ve akıllı olanlarının seçilmesi ve onların yetiştirilerek devlet işlerinden kullanılması üzerine uygulanan bir sistemdir. ‘Aklını başına devşir’ deyiminde sıklıkla kullanılan devşirmek, Türkçe kökenli bir sözcük olup toplamak, bir araya getirmek anlamına gelir.

Birçok önemli eğitimlerden geçerek büyük bir mimar olan Mimar Sinan, 9 Nisan günlerinde ‘Mimar Sinan'ı Anma ve Mimarlar Günü’ kapsamında anılmaktadır. Bu anma törenlerinde onun dünya mimarlığı ve sanatçılığı açısından önemine değinilirken aynı zamanda kazandırdığı yapılardan da bahsedilmektedir.

Mimar Sinan Kimdir?

Mimar Sinan, kimi kaynaklara göre 1488 kimi kaynaklara göre ise 1490 yılında doğdu. Doğduğu gün tam olarak belli değildir. Klasik dönem Osmanlı mimarisi dendiğinde akla ilk gelen isim olan Mimar Sinan’ın birkaç adı vardır. Koca Mimar Sinan Ağa, Sinaneddin Yusuf ve Abdulmennan oğlu Sinan, anıldığı isimlerden birkaçıdır. Kökeni tam olarak belli değildir. Kaynaklarda Hristiyan Türk, Ermeni veya Rum olduğu üzerine muhtelif görüşler mevcuttur.
Genç yaşta Yeniçeri Ocağı’na alındı. Yavuz Sultan Selim'in 1514 tarihli Çaldıran Savaşı’na ve 1517 tarihli Mısır seferine mimar olarak dâhil oldu. Ardından Kanuni Sultan Süleyman’ın Belgrad Seferine Yeniçeri olarak katıldığından yıl, 1521’di. 1522 yılında yine Kanuni’nin Rodos Seferine Atlı Sekban unvanıyla katıldı.

Bu süreçten sonra Acemi Oğlanlar Ocağı’nda Yayabaşı, yani bölük komutanı oldu. Sinan, Moldova (Boğdan) seferinde Prut nehri üzerine 13 günde kurduğu köprü hizmeti sonrasında Kanuni Sultan Süleyman devrinde Başmimarlığa getirildi. Bu dönemden sonra dünya tarihine geçecek eserlere imza attı.

Neden 9 Nisan Mimar Sinan'ı Anma ve Mimarlar Günüdür?

Bazı kaynaklar, Mimar Sinan’ın 9 Nisan 1588’de öldüğü düşünüldüğü için o günün anma günü olarak yâd edildiğini ifade ediyor. Ancak bazı kaynaklara göre ise Mimar Sinan, 17 Temmuz 1588’de vefat etti. Ülkemizde her sene 9 Nisan’da bu büyük sanatkâr anılıyor.

Mimar Sinan’ın Eserleri

Sayısı yüzleri geçen eserde imzası var. Bu eserler içerisinde camii, medrese, külliye, darülkurra, türbe, imaret, darüşşifa, suyolları kemeri, köprü, kervansaray, saray, mahzen ve hamam gibi birçok farklı yapılar söz konusu.

Mimar Sinan’ın toplamda 147 cami ve mescitte emeği vardır. Bunun dışında 56 medrese, 20 türbe, 17 imarethane, 3 darüşşifa, 5 suyolu, 8 köprü, 20 kervansaray, 36 saray başta olmak üzere bilinen 410 esere imzasını attı.

Onun özellikle üç ayrı eserini ön plana çıkardığı sözü meşhurdur. Koca Sinan lakabıyla da anılan büyük sanatkâr, İstanbul’un Fatih ilçesinde bulunan Şehzade Camii’nin çıraklık, Süleymaniye Camiini kalfalık, Edirne’deki Selimiye Camiini ise ustalık eserleri olarak değerlendirmiştir.
Ayrıca, Mimar Sinan, sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada hakkı teslim edilen bir meslek erbabıdır. Onun Edirne’de yaptığı Selimiye, Birleşmiş Milletler’e bağlı UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine alındı. Bunun dışında 1976 senesinde Merkür'de keşfedilen bir kratere de Uluslararası Astronomi Birliği’nce Sinan adı verildi.

Türkiye’nin ilk sanat üniversitesi olarak kurulan 1882'de Mekteb-i Sanayi-i Nefise-i Şahane adlı okul, 1982 senesinde Mimar Sinan, 2003 senesinde ise Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi adını aldı.

Onun, bugün Türkiye dışında bulunan birçok eserde de imzası bulunuyor. Mekke’deki Sultan Süleyman Medresesi, Halep’teki Hüsreviye Camii, Bosna’daki Mehmed Paşa İmâreti bunlardan birkaçıdır.