2024 Yılı Dünya Diyabet Günü Ne Zaman? Hangi Gün?

Evrensel olarak kutlanan Dünya Diyabet Günü, 14 Kasım olarak belirlenmiştir. Diyabet hastalığına dikkat çekmek, daha etkili şekilde müdahale edebilmek, hastalıktan korunmak, tedavi yöntemlerinden bahsetmek, hasta haklarının genişletilmesi ve farkındalığı artırmak gibi hedefler doğrultusunda bu gün kutlanmaktadır.

Dünya Diyabet Günü Neden Önemlidir?

Ülkemizde ciddi şekilde artan diyabet hastalarının olması, sürecin iyi şekilde kontrol edilemediğini göstermektedir. Birtakım masrafları da beraberinde getiren diyabet hastalığı, maliyetli olmaktadır. İnsülin enjeksiyonu, ilaçları ve günlük takibi gibi gereklilikler sebebiyle maddi açıdan da bir külfettir. Gün geçtikçe artan hasta sayısı ve risk altındaki bireylerin çoğalması sebebiyle diyabete daha çok dikkat çekmek gerekmektedir. Dünya Diyabet Günü, bu sebeplerle iyi bir vesile olmaktadır.

Diyabet, insülin hormonunun yeterli seviyede üretilmediği ya da zamanla yetersiz kaldığı durumlarda oluşan kan şekeri yüksekliği olarak izlenen kronik bir hastalıktır. İki türde gelişmektedir. Tip I diyabet, genelde çocukluk ya da gençlik dönemlerinde ortaya çıkmaktadır. Ailesinde diyabet hastası olan ya da gebelik döneminde diyabet görülen kişilerde rastlanmaktadır. İnsülin hormonu, vücutta yeterli miktarda yoktur.

Dışarıdan takviye olarak almaları gerekmektedir. Tip II diyabet, Türkiye’deki diyabet hastalarının büyük kısmını oluşturmaktadır. Genelde kırk yaş üstünde ortaya çıkmaktadır. Başlarda insülin hormonu vücutta yeterli miktardayken hücreler bunu kullanamaz ve gitgide insülin seviyesi düşer. Bu tip diyabet büyük çoğunlukta önlenebilir durumdadır. Üstelik bunun için fiziksel aktiviteyi rutin haline getirmek, yeterli beslenmek ve sağlıklı bir yaşam sürmeye dikkat etmek yeterlidir.

Diyabet hastası yakını olanlar, aşırı kilolu kişiler, koroner kalp hastalığı, yüksek tansiyonu, kan yağı yüksek olan kişiler, kilolu doğan bireyler, gebelik döneminde fazla kilo alan kadınlar, sağlıksız beslenenler, yetersiz fiziksel aktivitede bulunan kişiler ve insülin direnci olanlar daha riskli gruptadır. Dünya Diyabet Günü’nde riskli durumdaki kişilerin de dikkati çekilerek daha dikkatli olmaları sağlanmaktadır.

Ülkemizde Dünya Diyabet Günü’nde diyabetin Türkiye’deki seyrinden bahsedilir. Dünya ortalamasının iki katı, Avrupa ortalamasının ise üç katına ulaşan rakamlar kamuoyuyla paylaşılır. Sağlık bütçesinden ayrılan meblağlara dikkat çekilir. Her on yılda iki kat artan bu hastalığın Avrupa’daki en yüksek yıllık artış oranı olduğundan bahsedilir. Tehlikenin ortaya koyulması, ne derece elzem bir konu olduğunu belirtmek adına faydalı olmaktadır.

Dünya Diyabet Günü’nde Nelere Dikkat Çekilir?

14 Kasım olarak belirlenen Dünya Diyabet Günü’nde bir hafta boyunca çeşitli etkinlikler organize edilir. Kişilerin risk değerlendirmeleri yapılır. Ülke çapında ücretsiz kan şekeri ölçüm işlemleri gerçekleşir. Diyabet hastaları, sorunlarını ve hasta hakkı taleplerini parlamentoya iletirler. Gençlik kampları oluşturulur. Basın toplantıları düzenlenir. Diyabet hastalığının rengi olan mavi renk birçok organizasyonda kullanılır.

Çeşitli aktivitelerin yanında birçok platform üzerinden bilgilendirmeler yapılır. Belirtiler hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak, hastalığın erkenden fark edilmesi ile erken tanı ve tedavi imkanı sunması açısından önemli bir noktadadır. Diyabet hastalarında ağız kuruluğu hissi, çok su içme isteği, sık idrara çıkma ihtiyacı, kilo değişimleri ve net görmeme gibi belirtilere rastlanabilir.

Sağlıklı ve yeterli beslenme, fiziksel aktivite, sakin bir yaşam, sigara/ alkol gibi kötü alışkanlıkları bırakmak, iyi bir uyku düzeni ve düzenli sağlık kontrolleri ise hastalık öncesi alınabilecek tedbirler arasındadır. Düzenli kontroller sırasında gizli şekerin olup olmadığının kontrol edilmesi sağlanır.

Diyabet hastası olduktan sonra ise kişilerin sağlık durumlarının kontrol altında tutulabilmesi için beslenmeleri önemli bir konumdadır. Kişiye göre beslenme düzeni oluşturulur. Genel olarak en az beş öğün eklenir. Diyet programı; protein, karbonhidrat ve yağ açısından dengeli ve kişinin ihtiyacına göre düzenlenmiş olmalıdır. Alkol tüketimi kontrollü ve sınırlı olmalıdır. Bu hastaların kaliteli bir yaşam sürmeleri için dikkat etmeleri gereken bir konudur. Dünya Diyabet Günü’nde bu konunun da altı yeniden çizilir.