2024 Yılı Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü Ne Zaman? Hangi Gün?

Evrensel olarak bilinen ve 2008 yılından beri kutlanan Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü, 18 Kasım olarak belirlenmiştir. Avrupa Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrol Merkezi (ECDC) tarafından Avrupa Birliği’ne üye ve aday ülkelerle birlikte kararlaştırılmıştır. Antibiyotikler hakkında bilgi sahibi olmak, doğru kullanımına dair bilgilendirmelerde bulunmak, yanlış kullanımı halinde oluşabilecek riskleri ifade etmek, antibiyotik direnci ve akılcı antibiyotik kullanımına dair daha bilinçli olmak gibi hedeflerle bu gün kutlanmaktadır.

Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü Neden Önemlidir?

Antibiyotikler, insanlık için oldukça önemli ve kurtarıcı buluşlardan biridir. Ancak sınırlı sayı ve çeşitlilikte olan bu ilaçların kullanımı da dikkatli ve bilinçli olmalıdır. Çünkü son yirmi beş yılda bu alanda yeni hiçbir gelişme yaşanmamıştır. Yakın zamanda da üretilebilecek yeni antibiyotikler yoktur. Yeni bir antibiyotik geliştirilmesi için uzun ve meşakkatli süreçler gerekmektedir. En az on yıl üzerine çalışılması gerekmektedir.

Önemli ve dikkatli kullanılması gererken bir ilaç olmasına rağmen Avrupa Birliği ülkelerinde fark edilen sonuçlar, antibiyotik kullanımıyla ilgili çeşitli uyarıları gündeme getirmiştir. Yoğun ve bilinçsiz şekilde antibiyotik kullanım sonucu bakterilerin direnç geliştirdiği gözlemlenmiştir. Bu sebeple antibiyotik direnci oluştuğu fark edilmiştir. Bu direnç ise kişinin bünyesinde antibiyotik olsa dahi bakterilerin çoğalabilmesi ve bünyede yaşayabilmelerini ifade eder. Bakteriler, benzer ortamlarla karşılaştıkça adaptasyon geliştirerek bundan etkilenmez hale gelecektir. Bu ise ciddi bir riske işaret etmektedir. Bu durumun zorluğunu en çok organ nakli hastaları, kemoterapi tedavisi gören kişiler, yoğum bakımdakiler, prematüre bebekler gibi riskli durumdaki kişiler çekmektedir.

Türkiye’de antibiyotik kullanımı incelendiğinde iç açıcı sonuçlara rastlanmamıştır. En çok kullanılan ilaçlar arasındadır. Avrupa ülkeleri arasında ilk sırada yer alması tehlikenin boyutlarını göstermektedir. Herhangi bir hastalık durumunda dahi akla ilk gelen ilaca dönüşmüştür ve reçetede yazılan üç ilaçtan biri haline gelmiştir. Bu ise çok yanlış şekilde kullanıldığını ifade etmektedir. Diğer yanlış kullanım ise belirtilen doz ve süreye uyulmadan kullanılmasıdır. Toplum olarak etkilenilen bir mesele olduğu için ve geniş kitleleri ilgilendirdiği için halk sağlığı sorunudur.

Dünyada akılcı antibiyotik kullanımını incelendiğinde bazı ülkelerin iyi durumda olduğu görülmüştür. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ nün incelemelerine göre Tayland, Fransa ve Avustralya bu konuda örnek ülkeler arasındadır. Türkiye’ nin de bu yolda ilerlemesi adına Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü’nde pek çok aktivite ve bilgilendirme ile gerekli bilinci aşılama çalışmaları sürmektedir.

Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü’nde Nelere Dikkat Çekilir?

Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü’nde bilinçsiz antibiyotik kullanımı sebebiyle bakterilerin direnç geliştirebileceğine dikkat çekilir. Bu durumun önüne geçmek ve antibiyotiklerin etkilerini yitirmemeleri adına insanların daha farkında olmaları amaçlanır. Bu ise akılcı antibiyotik kullanımını ifade eder. Bu süreçte ilaca karar veren doktor, uygun şartları anlatan eczacı ve ilacı kullanan ya da uygulayan sağlık personeli/ hasta bu sürecin önemli sacayaklarıdır.

Doktorun uygun görmesi halinde antibiyotik kullanımı söz konusu olmalıdır. Bu durumda da belirtilen doza ve süreye uyularak ilaç kullanılmalıdır. Hastanın antibiyotik kullanımına yönelik ayrıca bir talebi olmamalıdır. Olsa dahi doktorun bu konuda gerekli bilgiyi aktarması ve bilincin oluşmasına katkıda bulunması süreci olumlu yönde etkileyecektir. Eczanelerin de aynı şekilde bilinçli davranması gerekmektedir. Dozlar, kullanım süresi ve buna uymanın önemini ifade etmesi bilgilenmeleri adına gerekli bir aşamadır.

Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü vesilesiyle ifade edilen bilgiler, farkındalık çalışmaları ve etkinlikler ile etkili sonuçlar almak hedeflenir. Aksi takdirde gelişigüzel antibiyotik kullanımı sonucu, kolay şekilde tedavi edilebilecek bir enfeksiyon hastalığı dirençli bakteriler sebebiyle tedavi edilemez hale dönüşebilir.