2024 Yılı Dünya Tiyatro Günü Ne Zaman? Hangi Gün?

Dünya Tiyatro Günü, her yıl 27 Mart gününde ITI merkezleri ve dünya çapında tiyatro grupları tarafından kutlanmaktadır. 1961 yılında Uluslararası Tiyatrolar Birliği (International Theatre Institute) tarafından kabul edilmiştir. Kutlamalarda birçok ulusal ve uluslararası etkinlik bulunmaktadır.

Yapılan en önemli etkinlikler ise, tüm dünya çapında başarılı olan bir tiyatro oyuncusu, yönetmeni veya yazarın yayınladığı evrensel bildirgedir. Uluslararası Bildirge olarak kabul gören bu konuşmaların metinleri, 20 nin üzerinde dile çevrilerek her kesime ulaşmakta, yüzlerce gazetede yayınlanmakta ve dünya çapındaki birçok tiyatro grubunun oyunlarının hemen öncesinde de okunmaktadır.

Televizyon ve radyo kanalları dünyanın her yerine bu bildirgeyi izleyici ve dinleyicilerle buluşturmak için ulaştırmaktadır. Bu konudaki ilk bildirge ise 1962 yılında Jean Cocteau (Fransa) tarafından yayınlanmıştır.

1993'te Venezuela ITI Merkezi sayesinde 1962 ile 1993 yılları arasında yayınlanan tüm bildirgeler, bir nüshası özgün dillerinde, diğer nüshası ise İspanyolca olmak üzere iki farklı şekilde yayımlanmıştır. Dünya Tiyatro Günü; dönemin ITI başkanı Arvi Kivimaa tarafından önce Helsinki’de, hemen ardından da Viyana’da ITI Konferanslarında sunulan ‘tiyatrolar günü’ yapma fikri, İskandinav ülkelerinin destek vermesiyle ortaya çıktı ve kabul edildi. Kabul edilişini takip eden tüm yıllarda Paris’te 1962 tarihli Uluslar Tiyatrosu’nun (Theatre of Nations) da açılış günü olan 27 Mart günü, dünya çapındaki ITI merkezlerinde birçok farklı etkinliklerle kutlanmaya başlandı ve halen de kutlanmaktadır.

Dünya Tiyatro Günü; tiyatro içerisinde bulunan insanlar için sahne sanatlarının insanları bir araya getirme kabiliyetini kutlamak, izleyici ile daha kaliteli bir iletişimde bulunmak ve insanlar arasındaki anlayış ve sulhu arttırmak için aracı olarak görülmektedir. Tiyatro; sahnede seyircilerin karşısında tiyatro sanatçılarının oynanması için yazılan oyunu sergilemeleridir.

Başka bir şekilde anlatmamız gerekirse tiyatro; duygu ve durumların veya olayların jest, mimik, konuşma ve davranışlarla aktarılmasıdır. Tiyatro, herkesçe bilindiği gibi bir sahne sanatıdır. Tiyatro eseri, olayları oluş yoluna bağlı olarak göstermektedir. Bu yüzden de konuşma ve eyleme dayalı bir sahne sanatıdır. Tiyatroyu, Shakespeare'in sözüyle insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak de ifade etmek mümkün olmuştur.

Tiyatronun birçok terimi vardır. Tiyatro oynanması için yazılan metinlere "oyun", bu metinleri yazan kişiye oyun yazarı (müellif) ve yazılan bu oyunu sahnede seyirciye sunan kişilere ”oyuncu” (tiyatrocu) denilmektedir. Bunun yanında oyunun sahnelenmesinde görev yapan sahne amiri, dekor ve kostüm sorumlusu, ışıkçı ve suflör gibi diğer yardımcı elemanlar da bulunmaktadır.

Tiyatronun diğer edebi türlerden farkı, okumak ve dinlemek için değil de seyirci karşısında sergilenmesi için yazılmasıdır. Değer ölçüsünü, seyircinin kanaati belirler. Toplum psikolojisine hitap eden nadir türlerden biridir. Tiyatronun birçok ögesi bulunmaktadır. Bu ögeleri; temsil yeri, eser, oyunculuk, sahne düzeni, ışıklandırma, dekor, kostüm, müzik şeklinde basit bir yelpazede sıralamak mümkündür.

Tiyatro, pek çok dala ve türe ayrılmaktadır. Bu türleri en üstte, müziksiz ve müzikli olarak iki ana dala ayırmak mümkündür. Tiyatro için yazılmış eserlerden müziksiz eserler ana dalında trajedi, komedi (töre komedisi, entrika komedisi, karakter komedisi) ve drama olarak farklı türler yer almaktadır. Tiyatro için yazılmış eserlerden müzikli eserler ana dalında opera, operet, müzikal, pandomim, bale, revü, skeç ve tuluat olmak üzere birçok türe ayrılmaktadır. En canlı ve hayata en yakın olan tür, edebi türler içinde tiyatrodur. Tiyatronun tarihi 3 farklı döneme ayrılmıştır. Bu dönemleri; erken dönem, orta dönem ve günümüz tiyatrosu dönemi olarak sıralayabiliriz.