2024 Yılı Dünya Prematüre Günü Ne Zaman? Hangi Gün?

Tüm dünyada kabul edilen ve 2011 yılından bu yana kutlanan Dünya Prematüre Günü, 17 Kasım olarak belirlenmiştir. Prematüre bebeği olan ailelere destek olmak, farkındalık oluşturmak, prematürelere dikkat çekmek, risk faktörlerini anlatmak ve bakım süreci hakkında bilgilendirmek gibi hedeflerle bu gün kutlanmaktadır.

Dünya Prematüre Günü Neden Önemlidir?

Prematüre doğum, gebeliğin otuz yedinci haftadan önce gerçekleşmesine denir. Doğum, gebeliğin kaçıncı haftasında gerçekleştiyse ona göre ileri, orta ya da sınırda prematüre olarak farklı sınıflar mevcuttur. Bunun yanında doğum kilosuna göre de düşük, çok düşük ve ileri derece düşük olmak üzere farklı tipte prematüre bebek doğumları gerçekleşebilir.

Bebeğin gelişim süreci tamamlanmadan doğum gerçekleştiği için çeşitli organlarda ya da sistemlerde sorunlar olabilir. Daha erken haftalarda doğması ve kilosunun da az olması yaşayabileceği sorunları artırmaktadır. Bu sebeplerle daha savunmasız ve dezavantajlı konumda olan bu bebeklerin solunum sistemleri yeterince gelişmediğinden solunum cihazına bağlanmak zorunda olabilirler. Sindirim sistemleri yeterince iyi durumda olmadığından anne sütü yerine damardan ya da sonda yardımıyla beslenmeleri gerekebilir.

Bağışıklık sistemleri yeteri kadar iyi durumda olmadığından enfeksiyon hastalıklarına karşı daha savunmasız olabilirler. Görme duyuları gelişmediğinden körlüğe kadar varabilecek çeşitli problemler yaşayabilirler. Zihinsel gelişimleri yeterli seviyede olmadığından beyin kanaması, beyin felci, okulda uyum sorunu ya da mental gerilik gibi problemler olasıdır. Tüm bu risk ve olası ihtimallerin yanında aynı zamanda en sık rastlanan bebek ölüm sebeplerinden biridir. Ciddi riskler barındırması sebebiyle aileler için de oldukça zorlayıcı bir durumdur. Toplum için de ekonomik ve sosyal bir yük oluşturmaktadır.

Prematüre doğumlar, anneyle ya da plasentayla ilgili sebeplerden dolayı gelişebilir. Anneden kaynaklı olarak kişinin çok genç ya da yaşlı olması, enfeksiyon geçirmesi, rahimdeki problemler, kronik hasta olması ve çoğul gebelikler gibi pek çok etkenden dolayı gelişebilir. Prematüre doğum riskinin oluşmaması adına anne adayı beslenmesine dikkat etmelidir. Sigara kullanmamalıdır.

Önceden benzer risk ile karşı karşıya kalan gebeler, hamilelik dönemlerinde olası rahim kasılmalarını engellemek için ilaç kullanmalıdırlar. Kasılmaların yanında rahim ağzında gevşeklik fark edilirse serklaj yöntemi ile tedavi edilmelidir. Tüp bebek tedavisi uygulanıyorsa birden fazla embriyo transferi ile çoğul gebelik ihtimali minimize edilmelidir. Tüm tedavi ve çeşitli yöntemlerin yanında aile eğitimi ve rutin kontroller ile gebeliğin yakından takibi önem taşımaktadır.

Dünya genelinde her on bebekten biri prematüre olarak doğmaktadır. Türkiye’de ise prematüre doğan bebek sayısı yılda 150000’ lere ulaşmıştır. Bu doğumların 1/3’ünün ağırlığı 1000 gramdan da az olduğu için ciddi mücadelelerle hayatta kalmaya çalışmaktadırlar. Doğumun gerçekleştiği hafta ve bebeğin kilosuna göre yaşam savaşına dönebilen bu süreç hakkında ailelerin bilgilenmesi, sağlık personelinin bu konuda kendisini donatması oldukça önemlidir. Dünya Prematüre Günü kapsamında farkındalık çalışmaları ile bu hedeflerin gerçekleştirilmesi amaçlanır.

Dünya Prematüre Günü’nde Nelere Dikkat Çekilir?

Prematüre doğumların erken dönemde tespiti mümkündür. Bu noktada düzenli şekilde yapılan gebelik takipleri önem taşımaktadır. Bu vesileyle riskli doğumlar saptanabilir. Doğum gerçekleşecekse de ilgili bakım ünitelerinin yeterli seviyede olduğu merkezlerde yapılması sağlanabilir.

Prematüre bebeğin taburcu işlemleri sonrasında yeni doğan uzmanı ya da donanımlı çocuk doktorları tarafından kontrolleri yapılmalıdır. Görme ve işitme ile ilgili taramalar yapılarak sağlıklı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bebeğin vücudu dirençsiz ve bağışıklığı zayıf olabilir. Bu yüzden risk oluşturan kalabalık ve yeterince temiz olmayan ortamlardan uzak tutulmalıdır. Aşıları düzenli ve yeterli dozda uygulanmalıdır. Beslenme, kilo, boy gibi fiziksel ve nörolojik gelişmeleri sık sık takip edilmelidir.

Dünya Prematüre Günü’nde yeterli farkındalık ve bilincin oluşturulması sayesinde gerekli teknik ve personel donanımına yönelik olarak daha çok yatırım yapılabilir. Bununla birlikte ailelerin de bilgilenmesi sağlanarak daha bilinçli ebeveynler olması amaçlanır. Belirtilen hususlarda ailelerin gerekli donanıma sahip olması en önemli konulardan biridir.