2024 Yılı Dünya Cüzzam (Lepra) Günü Ne Zaman? Hangi Gün?

ünya Cüzzam (Lepra) Günü, her yıl Ocak ayının son Pazar günü kutlanmaktadır. Ocak ayının son haftası ise Cüzzam haftası olarak anılır ve çeşitli etkinlikler düzenlenir. Cüzzam hastalığıyla yakından ilgilenen Gandhi’nin de anıldığı bu günde cüzzam hastalığına dikkat çekmek, farkında olmak, yanlış algıyı kırmak ve daha duyarlı olmak gibi hedeflerle bu gün kutlanmaktadır. İlk kez 1953 yılında Raoul Follerau tarafından Dünya Cüzzam (Lepra) Günü belirlenmiştir.

Dünya Cüzzam(Lepra) Günü Neden Önemlidir?

Cüzzam hastalığı birçok isimle anılmaktadır. Hastalığı keşfeden bilim insanı Hansen’ in adıyla, Lepra ismiyle ya da miskin hastalığı olarak bilinmektedir. İki ana ve iki ara olmak üzere çeşitleri mevcuttur. Vücutta el, ayak, yüz gibi bölgelerde gelişmektedir. Sinir sistemini bozarak zayıf düşmesine sebep olur. Deri ve sinir sistemini hedef alan bir hastalıktır. Bu kadarla kalmayıp tüm organlara etki edebilmesi ve bulaşıcı bir hastalık olması sebebiyle tehlikeli bir durumdur.

Cüzzam hastalarının büyük çoğunluğunu çocuk ve gençler oluşturmaktadır. Bu dönemde ortaya çıkma ihtimali vardır. İki ve yedi yıl arasında kuluçka süresi vardır. Bunun ardından ilk belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Birçok insanda bu hastalığı yok edebilecek vücut direnci mevcuttur. Ancak hastalığa yatkınlık ya da hasta biriyle temas halinde riskten bahsedilebilir.

Dünya Sağlık Örgütü, ilaç tedavisi görenleri “Lepradan Etkilenmiş Kişiler” olarak tanımlamayı daha uygun bulmuştur. Son on yıldır süren bu isimlendirmenin amacı, geçmişteki damgalama ve dışlamanın önüne geçerek daha insancıl bir dil tercih etmektir. Türkiye’de lepradan etkilenmiş kişi sayısı ise 1500 civarıdır. Artık çok nadir olarak rastlandığı için bu insanların büyük çoğunluğu yaşlıdır. Hastalık sebebiyle göz, el ve ayaklarda bazı engelleri mevcuttur. Hâlâ donanımlı hastanelerde takip edilirler.

Geçmişte bilgisizlik ve korkutucu görünüşü sebebiyle cüzzam hastalarına kötü muamelelerde bulunulmuş ve kişiler dışlanmışlardır. Günümüzde ise lepra, nadir olarak görülmektedir. Yoğunlukta gelişmemiş ülkelerde; açlık ve yoksulluğun hakim olduğu, temiz yaşam hakkına erişilemeyen, savaş ve kısıtlı kaynakların olduğu bölgelerde rastlanmaktadır. Hindistan ve Brezilya gibi ülkeler buna örnek verilebilir. Bu algının değişimi ve hastalıkla mücadelede Dünya Cüzzam (Lepra) Günü’nün rolü büyüktür.

Dünyada Gandhi’nin bu hastalığın olumsuz algısıyla mücadele ettiğinden söz etmiştik. Türkiye’de ise Türkan Saylan, cüzzam hastalığı ile yakından ilgilenmiştir. Tedavisinde, cüzzama sebep olan şartların iyileştirilmesinde, toplumdaki algının dönüştürülmesinde aktif olarak yer almıştır.

Dünya Cüzzam(Lepra) Günü’nde Nelere Dikkat Çekilir?

Dünya Cüzzam (Lepra) Günü’ nde hastalığın belirtilerinden bahsedilir. Doğru bilgilenme sağlanır. Lepranın belirtileri arasında vücutta oluşan lekeler, kaşıntılar, sık burun kanaması, kol ve bacak sinirlerinde ağrılar, diz ve dirseklerde yara izleri, his kaybı, saç ve kaş dökülmeleri, yüzdeki ödem gibi durumlar sayılabilir. Bu belirtileri kişinin erkenden fark etmesi ilk semptomları gözden kaçırmaması süreci kolay atlatması adına önemlidir.

Cüzzamın tedavisinde başarılı olmak için tanı önemlidir. Doğru ve erken teşhis ile etkili tedavi yöntemleri uygulanabilir. Bu durumda hastalıktan kesin olarak kalıcı bir sakatlık yaşamadan kurtulmak mümkündür. Sağlıklı, sosyoekonomik olarak iyi seviyede ve insani şartlarda yaşayan bireylerde kendi kendine geçmesi bile mümkündür.

Aksi takdirde kişiye tanı koyulmaz ve tedavi görmezse yıllar geçtikçe hastalık; sakatlıklar, vücutta dökülmeler gibi ciddi boyutlara ulaşabilir.
Cüzzam tedavisinde ise minimum üç ilaç ile desteklenen bir süreç uygulanır. Uzun süreçler gerektirmeden hastalığın tedavisi mümkündür.

Günümüzde ender olarak ve belli bölgelerde rastlansa da doğru bilgilenmek ve farkında olmak bu konuda oldukça önemlidir. Geçmişteki hatalı uygulamalar, ayrıştırıcı ve süreci daha da zorlaştıran tutumlar bu günün bakış açısı ve bilinciyle anlaşılabilir olmaktadır. Bunu sağlamak ve daha bilgili olmak adına Dünya Cüzzam (Lepra) Günü önemli etkinliklerle kutlanmaya devam etmektedir.