2024 Yılı Beyaz Baston Körler Haftası Ne Zaman? Hangi Gün?

Beyaz Baston, 1921 yılında İngiltere’nin başkenti Londra’da geçirdiği trafik kazası sonucu görme yetisini kaybeden bir fotoğraf sanatçısının ortaya koyduğu bir eserdir. Bu fotoğraf sanatçısının dış dünyanın kendisini fark etmesi için bastonunu beyaza boyamasıyla beyaz baston hareketi oluşmuştur. Bu hareket, başarılı olması nedeniyle Fransa’da 1931 yılında Körler Örgütü tarafından simge haline gelmiştir. Dünyada her yıl Ocak ayının ikinci haftası olan 7 - 14 Ocak tarihleri Beyaz Baston Körler Haftası olarak kabul edilmiş ve çeşitli etkinliklerle kutlamalar yapılmıştır.

Görme yetisinin olmaması ya da bir şekilde yitirilmiş olması anlamına gelen körlük, doğrudan doğruya gözlerden kaynaklanabileceği gibi görme merkezinin ya da görme sinirinin zarar görmesi sonucunda da ortaya çıkabilmektedir. Annenin gebelik sırasında geçirdiği kızamıkçık (rubella), su çiçeği (varisella), parazit enfeksiyonu (toksoplazma), yüksek dozda radyasyona maruz kalmak, çeşitli kazalar ve kalıtımsal etmenler körlüğün doğum öncesi nedenleri arasında yer almaktadır. Bunun dışında kalıtımsal retina bozuklukları, tavuk karası (retinitis pigmentosa), görme sinirinin dokusundaki gerilik, doğuştan katarakt ve glokom, göz küresinin küçüklüğü veya yokluğu, retinoblastoma (tümörler) ve albinizm, prematüre doğum, doğum sırasında yaşanan ani sarsıntılar ya da oksijensiz kalmak, sarılık geçirmiş olan yeni doğanlara uygulanan ışık terapisi sırasında bebeğin gözlerinin yeterince kapatılmaması, beyin zarı iltihabı (menenjit), trahom hastalığı ve A vitamini eksikliği de görme kaybına neden olabilmektedir.

Sonradan oluşan görme kayıplarına ise katarakt, göz tansiyonu (glokom), sarı nokta hastalığı (makula dejenerasyonu), retina yırtılması (retina dekolmanı), ileri evre şeker hastalığı, iş ve trafik kazaları, göz iltihapları, behçet hastalığı, beyin tümörleri, multiple skleroz (MS) ve göz kazaları gibi rahatsızlıklar örnek verilebilmektedir. Bulanık görme, göz ya da çevresinde oluşan kızarıklık, gözlerde şişlik, ağrı, uzak veya yakını görememe sorunu, çift görme, gözün aşırı sulanması, gözde batma, yanma, şaşılık ve göz renginde değişme gibi rahatsızlık belirtilerinde mutlak surette bir göz hekimine başvurmak gerekmektedir.

Dünya üzerinde 10 milyonu aşkın kişinin, çoğunlukla önlenebilir nedenler yüzünden görme yetisinden yoksun kaldığı tahmin edilmektedir. Görme duyusu hayati bir önem arz ettiği için göz sağlığını koruyarak sonradan oluşabilecek görme kayıplarının önüne geçilebilmektedir. Periyodik aralıklarla göz kontrollerinin yapılması, birçok göz hastalığının henüz belirtileri başlamadan önlenmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayacaktır. Göz muayenesi kesinlikle ihmal edilmemeli, rutin kontroller asla atlanmamalıdır. Sağlık kurumlarında muayene olup, doktorların vermiş olduğu tedavilere eksiksiz uyulmalıdır. Gözlük ve lens alırken mutlaka göz hekimine muayene olmalı ve rastgele yerlerden bu aksesuarlar alınmamalıdır. Hastaların bu anlatılan konularda duyarlı olması, en küçük bir şikâyeti bile dikkate alması göz sağlığı acısından çok önemlidir. Rutin göz muayenesi periyodik bir şekilde doğumdan hemen sonra, 6 aylıkken, 3 yaşındayken ve okula başlamadan hemen önce yaptırılmalıdır. Okul süresince bu muayeneler mümkünse her yıl olmalı, yetişkinlerde ise 1 - 3 yıl aralıklarla yapılmalıdır.

Beyaz Baston Körler Haftası vesilesiyle görme yetisi üzerinde farkındalık oluşturma adına ülkemizde de 7 – 14 Ocak tarihleri arasında çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Her sağlam bireyin potansiyel bir görme engelli olduğu gerçeği göz önünde bulundurularak toplumun farklı yerlerinde bu alanda bilgilendirmeler yapılmaktadır. Uzman kişilerce okullarda, iş yerlerinde, hastanelerde, caddelere kurulmuş stantlarda ve daha birçok mekânda bilgilendirmeler sağlanmakta, sağlıklı bireylere karşılaşabilecekleri olası problemlerde neler yapmaları gerektiği özveriyle anlatılmaktadır. Sadece bu haftada değil de tüm zamanlarda bu engel türüne sahip bireylerle empati sağlanması toplumsal huzur açısından faydalı olacaktır.